سوالات متدوال

ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ (GM) و ﻏﺬاﻫﺎى GM ﭼﻴﺴﺖ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎده ژﻧﺘﻴﻚ (ﻳﻌﻨﻲ دى .ان. ى) آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮى ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲاﻓﺘﺪ. ﻓﻨﺎورى ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﻏﻠﺐ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ”ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﻣﺪرن“ ﻳﺎ ”ﻓﻨﺎورى ژن“ و ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ”ﻓﻨﺎورى دى.ان. ى ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ“ ﻳﺎ ”ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ“ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. اﻳﻦ ﻓﻨﺎورى اﻣﻜﺎن اﻧﺘﻘﺎل ژن از ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد دﻳﮕﺮ ﺣﺘﻲ ﺑﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪى ﻧﺪارﻧﺪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻌﺎدل ﻓﺎرﺳﻲ آن ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﮕﺎرﻧﺪه "ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ" ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن، ﺟﺎﻧﻮران، ﻳﺎ ﻣﻮﺟﻮدات ذره ﺑﻴﻨﻲ و ﻛﻮﭼﻜﻲ اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاى اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺻﻔﺖ ﺑﺮﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ آﻫﻦ و وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ آ در ﺑﺮﻧﺞ و ﮔﻨﺪم، ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﻜﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف آب، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻓﺎت در ﻣﻮرد ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرى (در ﻣﻮرد ﮔﺎو و ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﻫﻠﻲ) و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮﺗﺮ (در ﻣﻮرد ﻣﻮﺟﻮدات ذره ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻔﻴﺪ) ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ژن ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎء ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﻋﻤﻞ اﻧﺘﻘﺎل ژن ﻳﻚ روش ﻣﻌﻤﻮل در اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻃﻲ ﻳﻚ ﻗﺮن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ، اﻣﺎ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ، اﻟﺰاﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ژن ﺟﺪاﺳﺎزى ﺷﺪه و ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﻴﻖ آن و ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ (ﮔﻴﺎه، ﺣﻴﻮان ﻳﺎ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺰم) ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد.

اﻧﺠﺎم ﻣﻰدﻫﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺳﺎزﻣﺎنﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺑﺘﺪاﺋﺎً ﺑﻪ دو دﻟﻴﻞ ﻧﻘﺶ ﻓﻌـﺎﻟﻲ را در ﻣـﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﻔﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد: (۱ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﻛﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه زﻳﺎدى از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪى ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﺑﻬﺮه ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل از ﻃﺮﻳﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺘﻮاى ﻏﺬاﻳﻲ ﻏﺬاﻫﺎ، ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮ و ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻏـﺬا ﺑـﺎ ﻛﺎرآﻣـﺪى ﺑﻴﺸﺘﺮ و (۲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ اﺛﺮﻫﺎى ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﺮ روى ﺳـﻼﻣﺖ اﻧﺴـﺎن در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣﺼـﺮف ﻏﺬاﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ. روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻓﻨﺎورﻳﻬﺎى ﺟﺪﻳﺪ واﻗﻌﺎً ﺗﺤﻮﻟﻲ را در روﺷﻬﺎى ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻏـﺬا اﻳﺠـﺎد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪﻛﺎﻣﻼً ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﭼﻨﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﮕﺮ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮروى ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎى ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺠﺰا ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺪون ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻫـﻢ ﻓﻘـﻂ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺮد در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺣﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻛـﺎر ﺑـﺮروى اراﻳـﻪ ﻧﮕﺮﺷـﻲ ﺟـﺎﻣﻊﺗـﺮ در ﻣـﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﻬـﻢ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. اﻳـﻦ ﻧﺤـﻮه ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻠﻲ و ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﻓﺮاوردهﻫﺎى آﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﺑﻠﻜـﻪ اﻣﻨﻴـﺖ ﻏـﺬاﻳﻲ، ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺧﻼﻗﻲ، دﺳﺘﺮﺳﻲ (ﺑﻪ ﻏﺬا) و ﻇﺮﻓﻴﺖﺳﺎزى (ﺑﺮاى ﻛﺸﻮرﻫﺎى در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ) را ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد. ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺪﻳـﺪ ﻣﺸـﺎرﻛﺖ ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ را ﻣﻐﺮوض ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺎم اول ﻫﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺘﻮاى ﮔﺰارﺷﻲ را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ را در ژاﻧﻮﻳـﻪ ﺳـﺎل ۲۰۰۳ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد. اﻳﻦ ﮔﺰارش در ﻣﺸـﺎرﻛﺖ و ﻫﻤﻜـﺎرى ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﺎزﻣﺎنﻫـﺎى ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻠﻴﺪى ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در دﺳـﺖ ﺗﻬﻴﻪ اﺳﺖ. اﻣﻴﺪ ﻣﻲرود ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاى اﻗﺪام آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﻚ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﺪاﺳﻮارهﺗﺮ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮓﺗﺮ، ﭼﻨﺪﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲژﻧﺘﻴـﻚ ﻓـﺮاﻫﻢ آورد.

ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﭼﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻰ را در ﻣﻮرد ﺑﻬﺒﻮد ارزﻳﺎﺑﻰ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰدﻫﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺳﺎزﻣﺎنﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺑﺘﺪاﺋﺎً ﺑﻪ دو دﻟﻴﻞ ﻧﻘﺶ ﻓﻌـﺎﻟﻲ را در ﻣـﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﻔﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد: (۱ ﺑﺮاﻳﻦ اﺳﺎس ﻛﻪ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻧﺪازه زﻳﺎدى از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪى ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﺑﻬﺮه ﺑﮕﻴﺮد، ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل از ﻃﺮﻳﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺘﻮاى ﻏﺬاﻳﻲ ﻏﺬاﻫﺎ، ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮ و ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻏـﺬا ﺑـﺎ ﻛﺎرآﻣـﺪى ﺑﻴﺸﺘﺮ و (۲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ اﺛﺮﻫﺎى ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻣﻨﻔـﻲ ﺑـﺮ روى ﺳـﻼﻣﺖ اﻧﺴـﺎن در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣﺼـﺮف ﻏﺬاﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ. روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻓﻨﺎورﻳﻬﺎى ﺟﺪﻳﺪ واﻗﻌﺎً ﺗﺤﻮﻟﻲ را در روﺷﻬﺎى ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻏـﺬا اﻳﺠـﺎد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪﻛﺎﻣﻼً ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﭼﻨﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﮕﺮ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ و ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮروى ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎى ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺠﺰا ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺪون ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻫـﻢ ﻓﻘـﻂ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻳﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺠﺮد در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺣﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻛـﺎر ﺑـﺮروى اراﻳـﻪ ﻧﮕﺮﺷـﻲ ﺟـﺎﻣﻊﺗـﺮ در ﻣـﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﻬـﻢ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. اﻳـﻦ ﻧﺤـﻮه ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻠﻲ و ﺟﺎﻣﻊ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﻓﺮاوردهﻫﺎى آﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﺑﻠﻜـﻪ اﻣﻨﻴـﺖ ﻏـﺬاﻳﻲ، ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﺧﻼﻗﻲ، دﺳﺘﺮﺳﻲ (ﺑﻪ ﻏﺬا) و ﻇﺮﻓﻴﺖﺳﺎزى (ﺑﺮاى ﻛﺸﻮرﻫﺎى در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ) را ﻧﻴﺰ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد. ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺟﺪﻳـﺪ ﻣﺸـﺎرﻛﺖ ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ را ﻣﻐﺮوض ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺎم اول ﻫﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺘﻮاى ﮔﺰارﺷﻲ را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ را در ژاﻧﻮﻳـﻪ ﺳـﺎل ۲۰۰۳ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ داد. اﻳﻦ ﮔﺰارش در ﻣﺸـﺎرﻛﺖ و ﻫﻤﻜـﺎرى ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﺳـﺎزﻣﺎنﻫـﺎى ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﻠﻴﺪى ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در دﺳـﺖ ﺗﻬﻴﻪ اﺳﺖ. اﻣﻴﺪ ﻣﻲرود ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاى اﻗﺪام آﻳﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻳﻚ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﺪاﺳﻮارهﺗﺮ، ﻫﻤﺎﻫﻨﮓﺗﺮ، ﭼﻨﺪﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲژﻧﺘﻴـﻚ ﻓـﺮاﻫﻢ آورد.

ﭼﻪ ﺗﺤﻮﻻت دﻳﮕﺮى را ﻣﻰﺗﻮان در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲﻣﻮﺟﻮدات: ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ آﻳﻨﺪه اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺷﺎﻣﻞ ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ داراى ﻣﻘﺎوت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎى ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺧﺸﻜﻲ، ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﺑﺎ ارزش ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮ، ﮔﻮﻧـﻪﻫـﺎى ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى رﺷﺪى ﺑﺮﺗﺮ و ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻳﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎى ﻣﻬﻢ داروﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ واﻛﺴﻦﻫـﺎ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد. در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ، ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻت ﺟﺪﻳﺪ را ﻣﻲﺗﻮان در ”اﺟﻼسﻫﺎى ﻣﺸﻮرﺗﻲ ﻣﺘﺨﺼﺼـﻴﻦ“ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳﻂ FAO و WHO در ﺳﺎﻟﻬﺎى ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدﻳﺪ و ﻛﺎر ﺑﻌﺪى ﮔﺮوهﻛـﺎرى ( Ad hoc (Tsck Force ﻛﺪﻛﺲ ﺑﺮ روى ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﻣﺪرن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد. اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪاى ﺑﺮاى ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟـﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ. ﻣﻮﺿـﻮﻋﻬﺎى ﺧﺎﺻـﻲ ﻫﻤﭽـﻮن ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖزاﻳـﻲ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و اﻳﻤﻨﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از رﻳﺰﺳـﺎزوارهﻫـﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﻧﻴـﺰ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﻳﻚ اﺟﻼس ﻣﺸﻮرﺗﻲ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻛـﻪ ﻗـﺮار اﺳـﺖ ﺗﻮﺳـﻂ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑـﺎر ﺟﻬـﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد در ﺳﺎل ۲۰۰۳ ﺑﺮ روى ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد.

ﭼﺮا ﺑﺮﺧﻰ از ﮔﺮوﻫﻬﺎ در ﻣﻮرد ﻧﻔﻮذ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻰ (ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺳﻢ) در ﻛﺸﺎورزى ﻧﮕﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﺮوﻫﻬﺎ از ﭼﻴﺰى ﻧﮕﺮاﻧﻨﺪ ﻛﻪ آن را ﺳﻄﺢ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻛﻨﺘـﺮل ﺑﺎزار ﺑﺬر ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻨﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻢ ﻣﻲداﻧﻨﺪ. ﻛﺸﺎورزى ﭘﺎﻳﺪار و ﺗﻨﻮعزﻳﺴﺘﻲ ﺑﻴﺶ از ﻫﻤـﻪ از ﻛﺎرﺑﺮد وارﻳﺘﻪﻫﺎى ﺗﻨﻮع زراﻋﻲ ﺑﻬﺮه ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﻔﻆ ﻧﺒﺎﺗﻲ و ﻫﻢ از ﺟﻨﺒـﻪ ﺣﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ و ارزشﻫﺎى ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻏﺬا. اﻳﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﻲﺗﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣﻨـﺎﻓﻊ ﺷـﺮﻛﺘﻬﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺳﻢ در ﺑﺎزار ﺑﺬر، وارﻳﺘﻪﻫﺎى ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﺎورزان اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲﺷـﻮد اﺳﺎﺳـﺎً ﺑـﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﺤﺪود ﺷﻮد. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ ﺳﺒﺪ ﻏﺬاﻳﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻴﺰ در ﺑﻠﻨـﺪ ﻣـﺪت ﺑـﺮ ﺣﻔـﻆ ﻧﺒﺎﺗﺎت اﺛﺮ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﺮﺟﺎى ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ (ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﺠﺎد وارﻳﺘﻪﻫﺎى ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻪ آﻓـﺎت، ﺣﺸﺮهاى و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻠﻒﻛﺶﻫﺎ). اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪﻓﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﺤﻤـﻞ ﻋﻠـﻒﻛـﺶﻫـﺎ ﻛﺸﺎورزان را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻤﻮم واﺑﺴﺘﻪﺗﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﺳﻠﻄﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ (ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺳﻢ) ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺸﺎورزى ﻧﮕﺮاﻧﻨﺪ، روﻧﺪى ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ ﭘﺎﻳﺪارى ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

آﻳﺎ از ﻧﻈﺮ ﺣﻘﻮق ﻛﺸﺎورزان در ﻣﻮرد ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﻮاﻗﺒﻰ ﻣﺘﺮﻗﺐ اﺳﺖ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺑﻠﻪ، ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮى ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻓﻜﺮى ﻳﻜﻲ از اﺟـﺰاى ﺗﺸـﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﺑﺤﺚاﻧﮕﻴﺰ در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﺑـﺮ روى ﺣﻘـﻮق ﻛﺸﺎورزان اﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ. ﺣﻘﻮق ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻓﻜـﺮى ﺑـﻮﻳﮋه اﻟـﺰام ﺑـﻪ ﺛﺒـﺖ در ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣـﻪ TRIPS (ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪاى ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﺗﺠـﺎرت ﺣﻘـﻮق ﻣﺎﻟﻜﻴـﺖ ﻓﻜﺮى را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﺪ) ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮى ﻛﻪ ﺑﺮ روى دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻌـﺪاد ﻣﺘﻨـﻮﻋﻲ از ﮔﻴﺎﻫـﺎن زراﻋﻲ ﺑﺮﺟﺎى ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﺎﺑﻪ در زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎورى ژن در ﭘﺰﺷﻜﻲ، ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﺗﻀـﺎد ﺑـﻴﻦ ﺣﻘـﻮق ﻣﺎﻟﻜﻴـﺖ ﻓﻜـﺮى و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ژﻧﺘﻴﻚ و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻨﺎﻓﻊ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار داده اﺳـﺖ. اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﺸـﻜﻼت ﺑﺎﻟﻘﻮهاى را ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺤﺼﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻘـﺮرات (ﺛﺒـﺖ اﺧﺘـﺮاع) ﺟﺪﻳـﺪ در زﻣﻴﻨـﻪ ردﻳﻔﻬﺎى ژﻧﺘﻴﻚ (دىانآ) در ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻧﺴﺎن را زﻳﺮ ﺳﻮال ﻣـﻲﺑـﺮد. ﭼﻨـﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈـﺎﺗﻲ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑﺤﺚﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖاﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮار دﻫﺪ.

آﻳﺎ واﻛﻨﺶﻫﺎى ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎى ﻏﺬاﻳﻰ ﻣﺮدم در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻣﺮدم ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺟﻬـﺎن داراى ﮔـﺮاﻳﺶﻫـﺎى ﻏـﺬاﻳﻲ ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ارزش ﻏﺬاﻳﻲ، اﻏﻠﺐ، ﻏﺬا داراى ﺟﻨﺒﻪﻫـﺎى اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﺗـﺎرﻳﺨﻲ ﻧﻴـﺰ ﻫﺴـﺖ و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراى اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻐﻴﻴﺮﻫﺎى ﻓﻨﻲ در ﻏﺬا و ﻧﺤـﻮه ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻏـﺬا ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن واﻛﻨﺶﻫﺎى ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮﻳﮋه در ﺻﻮرت ﻓﻘﺪان ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺧﻮد در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺤﺚ ﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺳـﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: رﻫﺎﺳﺎزى ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴـﺖ و ﻓـﺮوش ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺤﺚﻫﺎى ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺑﺴﻴﺎرى از ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺑﺤﺚﻫـﺎ اﺣﺘﻤـﺎﻻً در داﻣﻨﻪ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮى از ﺳﺎﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎدهﻫـﺎى ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژى ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﻧﻴـﺰ اداﻣـﻪ ﺧﻮاﻫﻨـﺪ داﺷـﺖ و ﭘﻲآﻣﺪﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮى ﺑﺮﺟﺎى ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻮﺿـﻮعﻫـﺎى ﺑﺤـﺚ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺷـﺒﻴﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﻫﺰﻳﻨﻪ ـ ﻓﺎﻳﺪه و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ)، اﻣﺎ ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ و ﺟﺪلﻫـﺎ ا زﻛﺸـﻮرى ﺑـﻪ ﻛﺸﻮر دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. در ﻣﻮاردى ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﭼﺴﺐزﻧـﻲ و ردﻳـﺎﺑﻲ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻮﺟـﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻜﺎرى ﺑﺮاى رﻓﻊ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻫﻴﭻ ﺗﻮاﻓﻖ ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺣﺎﺻـﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ اﻣﺮ از ﺑﺤﺚﻫﺎى ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ در درون ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻛـﺪﻛﺲ اﻟﻴﻤﻨﺘـﺎرﻳﻮس ﻫـﻢ آﺷﻜﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﻋﺪم ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻋﻨﻮانﻫﺎ، ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎى ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاى در ﻣﻮرد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ دﻳﺪﮔﺎﻫﻬﺎ در ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﻴﺮى اﺻﻮﻟﻲ ﺑﺮاى ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴـﻚ ﺣﺎﺻـﻞ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و وﺟﻮد ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ اﻳﻤﻨﻲزﻳﺴﺘﻲ ﻛﺎرﺗﺎﻫﻨﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻓﺰاﻳﻨﺪه در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ اﺳـﺖ. ﺑـﻪ ﺗﺎزﮔﻲ، ﺑﺤﺮان ﺑﺸﺮى در ﺟﻨﻮب آﻓﺮﻳﻘﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻤﻚ ﻏﺬاﻳﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ اﺿﻄﺮارى ﺷﺪ. ﺗﻌﺪادى از دوﻟﺖﻫﺎى ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎﻳﻲ را در ﻣﻮرد اﻳﻤﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬاﻳﻲ و ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ اﻳﻦ ﻓﺮاوردهﻫﺎ اﺑﺮاز ﻛﺮدﻧﺪ. اﮔﺮﭼﻪ در ﺑﺮﺧﻲ از اﻳـﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻳﻚ راﻫﻜﺎر ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺮاى ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ آرد ﻛـﺮدن و ﺗﻮزﻳـﻊ آرد ﻏـﻼت ﺑﻮده، ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ از ﭘﺬﻳﺮش و ﻣﺼﺮف ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺧـﻮددارى ﻛﺮدﻧـﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ.

ﭼﺮا ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎﻳﻰ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺧﻰ از ﺳﻴﺎﺳـﺘﻤﺪاران، ﮔﺮوﻫﻬـﺎى ﻓﻌـﺎل در زﻣﻴﻨـﻪﻫـﺎى اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ و ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮﻳﮋه در اروﭘﺎ در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴـﻚ وﺟﻮد دارد؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در اواﺳﻂ ﺳـﺎل ۱۹۹۰ ﺑـﺮاى اوﻟـﻴﻦ ﻣﺮﺗﺒـﻪ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ (ﺳﻮﻳﺎى ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻋﻠﻒﻛﺶ) ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ ﺷﺪه، ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎى ﻓﺰاﻳﻨـﺪهاى ﺑﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ، ﻓﻌﺎﻻن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮﻳﮋه در اروﭘﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ: در اواﺧﺮ دﻫﻪ ۱۹۸۰ و اواﻳﻞ دﻫﻪ ۱۹۹۰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭼﻨﺪﻳﻦ دﻫﻪ از ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت در زﻣﻴﻨﻪ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ وارد ﻗﻠﻤﺮو ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺪ. ﺗﺎ آن ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠـﻲ از ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎى اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﺒﻮدﻧﺪ. در ﻣﻮرد ﻏﺬا، ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ در ﻣﻮرد ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﻫﺸﻴﺎر ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﻣﺪرن ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎى ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻛﺮات ﺳﻮال ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ”ﻣﺼﺮف اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ ﭼﻪ ﻓﺎﻳـﺪهاى ﺑـﺮاى ﻣـﻦ دارد؟“ وﻗﺘﻲ ﭘﺎى دارو و ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﻣﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺴﻴﺎرى از ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰارى ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺮاى ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ (ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل داروﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺧﻮاص درﻣـﺎﻧﻲ ﺑﺮﺗـﺮ). در ﻣـﻮرد اوﻟـﻴﻦ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻛﻪ وارد ﺑﺎزار اروﭘﺎ ﺷﺪ، ﻫﻴﭻ ﻓﺎﻳـﺪه ﻣﺴـﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑـﺮاى ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ (ﻧﻪ ارزاﻧﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ، ﻧﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺒﺎردارى آﻧﻬﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﻧـﻪ ﻣـﺰه ﺑﻬﺘـﺮى داﺷﺘﻨﺪ). ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺬرﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻳـﺪ ﻣﻨﺠﺮﺑـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ ﻗﻴﻤـﺖ ﺷﻮد. اﻣﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻃﺮف ”رﻳﺴﻚ“ در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ”رﻳﺴﻚ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻨﻔﻌﺖ“ ﻣﻌﻄﻮف ﺷﺪه اﺳـﺖ. اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬا در اروﭘﺎ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻌﺪادى از “Foodscares” ﻛـﻪ در ﻧﻴﻤـﻪ دوم دﻫﻪ ۱۹۹۰ در اروﭘﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد و رﺑﻄﻲ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻧﺪاﺷﺖ ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮ روى ﺑﺤﺚﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻮرد ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻨﻬﺪﺳـﻲژﻧﺘﻴـﻚ اﺛﺮ ﮔﺬاﺷﺖ. ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻋﺘﺒﺎر ”ﺗﺨﻤﻴﻦﻫﺎى رﻳﺴﻚ“ را ﭼﻪ در ﻣـﻮرد ﺳـﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴـﺎن و ﭼـﻪ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ زﻳﺮ ﺳﻮال ﺑﺮدﻧﺪ. ﻋﻨﻮانﻫﺎى دﻳﮕﺮى ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻄﺮح ﺷﺪﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ. ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎى ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻮﺟﺐ آﻏﺎز ﺑﺤﺚﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﭼﺴﺐزﻧﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﺠﺎد اﻣﻜﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ و ﻏﻠﻈﺘﻬﺎى ﻛﻢ ﻓﺮاوردهﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻮﺟـﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ و اﻏﻠﺐ ﻗﺎﺑﻞ ﺛﺒﺖ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮى ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ.

آﻳﺎ ﻓﺮاوردهﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار از ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻓﺮارودهﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻛﻪ در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ در ﺑـﺎزار ﺟﻬﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻫﻤﮕﻲ از ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴـﺪ ﻣﻘﺎﻣـﺎت زﻳـﺮﺑﻂ ﻛﺸـﻮرﻫﺎى ﻣﺘﺒﻮﻋﺸـﺎن رﺳﻴﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦﻫﺎى رﻳﺴﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻤﮕﻲ داراى اﺻﻮل ﻛﻠﻲ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﻣﺸـﺘﻤﻞ ﺑـﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺧﻄﺮﻫﺎى اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

وﻗﺘﻰ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮرد ﺗﺒﺎدل ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻰ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﻴﺮﻧـﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻰ رخ ﻣﻰدﻫﺪ

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻫﻨﻮز رژﻳﻢ ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺧﺎﺻﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ وﺟﻮد ﻧـﺪارد. اﻣـﺎ ﺳــﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺑــﻴﻦاﻟﻤﻠﻠــﻲ ﻣﺘﻌــﺪدى در ﺣــﺎل ﺗﻬﻴــﻪ ﭘﺮوﺗﻮﻛــﻞﻫــﺎﻳﻲ ﺑــﺮاى ﻣﻮﺟــﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘــﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻛﺪﻛﺲ آﻟﻴﻤﺎﻧﺘﺎرﻳﻮس (ﻛﺪﻛﺲ) ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ، ﻣﻘﺮرات، راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ و ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨـﺪه ﻛﺪﻛﺲ اﻟﻴﻤﺎﻧﺘﺎرﻳﻮس ﻳﺎ ﻣﻘﺮرات و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻏﺬا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ را ﺗﻬﻴﻪ و ﺗـﺪوﻳﻦ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ. ﻛﺪﻛﺲ در ﺣﺎل ﺗﻬﻴﻪ اﺻﻮل ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺑـﺮ روى ﺳـﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. Premise اﻳﻦ اﺻﻮل ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﻗﺒﻞ از ﺑﺎزاررﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻣﻮرد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ (ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﻘﺎلژن) و اﺛﺮﻫـﺎى ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ (ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﭘـﻲآﻣـﺪ اﻧﺘﻘﺎلژن ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ) اﺳﺖ. اﻳﻦ اﺻﻮل در ﺣﺎل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ در ژوﺋﻦ ﺳـﺎ ل۲۰۰۳ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﺮﺳﻨﺪ. اﺻﻮل ﻛﺪﻛﺲ داراى ﻧﻔﻮذ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑـﺮ روى ﻗـﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻠـﻲ ﻧﻴﺴـﺖ، اﻣـﺎ ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧـﺎص در ﺗﻮاﻓﻘﻨﺎﻣـﻪ ﺣﻔـﻆ ﻧﺒﺎﺗـﺎت (Sanitary and Phytosanitary) ﺳـﺎزﻣﺎن ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﻲ (ﻣﻮاﻓﻘﺘﻨﺎﻣﻪ (SPS ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر ارﺟﺎع داده ﻣﻲﺷﻮد و در اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ اﻳﻤﻨﻲزﻳﺴﺘﻲ ﻛﺎرﺗﺎﻫﻨﺎ (CPB) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻌﺎﻫﺪه زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄـﻲ ﺑـﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﻛـﻪ ﺑـﺮاى اﻋﻀﺎى آن ﺗﻌﻬﺪآور اﺳﺖ، ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﺗﺒﺎدل ﻓﺮاﻣﺮزى ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ (LMO) ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ در ﻣﺤﺪوده اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺣﺎوى ﻣﻮﺟﻮدات ”زﻧﺪه“ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪاى ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزى ﻣﺎده ژﻧﺘﻴﻚ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺷﺎه ﺑﻴﺖ ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ اﻳﻤﻨﻲزﻳﺴﺘﻲ ﻛﺎرﺗﺎﻫﻨﺎ اﻟﺰام ﺻﺎدر ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻛﺴﺐ ﺗﻮاﻓﻖ واردﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻗﺒﻞ از ارﺳـﺎل اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻤﻮﻟﻪ ﺣﺎوى ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى رﻫﺎﺳﺎزى در ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻮﻛـﻞ ۹۰ روز ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻨﺠﺎﻫﻤﻴﻦ ﻛﺸﻮر ﻻزماﻻﺟﺮا ﺧﻮاﻫﺪ ﺑـﻮد ﻛـﻪ اﺣﺘﻤـﺎﻻً ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎ از ژوﺋﻦ ۲۰۰۲ در اﻣﻀﺎى ﭘﺮوﺗﻮﻛﻞ داﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ در اواﻳـﻞ ﺳﺎل ۲۰۰۳ ﺑﺎﺷﺪ.

ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻰ ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ در ﺑﺎزار ﺟﻬﺎﻧﻰ وﺟﻮد دارﻧﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪاى ﻛـﻪ اﻣـﺮوزه در ﺑـﺎزار ﺟﻬـﺎﻧﻲ وﺟـﻮد دارﻧﺪ از ﻧﻈﺮ ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﺻﻔﺖ زﻳﺮ اﺻﻼح ﺷﺪهاﻧﺪ: (۱ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻓﺎت ﺣﺸﺮهاى (۲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎى وﻳﺮوﺳﻲ (۳ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻠﻒﻛﺶﻫﺎ. ﺗﻤﺎم ژﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاى اﻧﺘﻘﺎلژن ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن و اﺻﻼح آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ از رﻳﺰﺳﺎزوارهﻫـﺎ ﺟﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻣﺤﺼﻮل ﺻﻔﺖ ذرت ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺣﺸﺮات ذرت ﺗﺤﻤﻞ ﻋﻠﻒﻛﺶ ﺳﻮﻳﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶ ﻛﻠﺰا ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶ Chicory ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶ ﻛﺪو ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ وﻳﺮوس ﺳﻴﺐزﻣﻴﻨﻲ ﻣﻘﺎوﻣــﺖ ﺑــﻪ ﺣﺸــﺮات/ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﺮدهاﻧﺪ آرژاﻧﺘﻴﻦ، ﻛﺎﻧﺎدا، آﻓﺮﻳﻘﺎى ﺟﻨﻮﺑﻲ، آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘﺎﻳﻲ آرژاﻧﺘﻴﻦ، ﻛﺎﻧﺎدا، آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﺗﺤﺎدﻳﻪ اروﭘﺎﻳﻲ آرژاﻧﺘﻴﻦ، ﻛﺎﻧﺎدا، آﻓﺮﻳﻘﺎى ﺟﻨﻮﺑﻲ، آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘﺎﻳﻲ (ﻓﻘﻂ ﺑﺮاى ﻓﺮاورى) ﻛﺎﻧﺎدا و آﻣﺮﻳﻜﺎ اﺗﺤﺎدﻳﻪ اروﭘﺎﻳﻲ (ﻓﻘﻂ ﺑﺮاى ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت) ﻛﺎﻧﺎدا و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻛﺎﻧﺎدا و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: از ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮال ﭘﺎﺳﺦ داده اﺳﺖ ﺑﻴﺶ از ۴ ﺳﺎل ﻣﻲ ذرد. در اﻳﻦ ۴ ﺳﺎل ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮى از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ وارد ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺐ ﻛﺸﻮرﻫﺎ رﺳﻴﺪه اﻧﺪ. ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺎت در اﻳﺮان و ﭼﻴﻦ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻣﻮارد اﺳﺖ ﻛـﻪ ﭘـﺲ از ﻃﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاوان و اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺳﻼﻣﺘﻲ آﻧﻬﺎ در اﺧﺘﻴﺎر ﻣـﺮدم ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﻧـﺪ. ﺑﺎدﻧﺠـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ آﻓﺎت ﻧﻴﺰ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اى اﺳﺖ ﻛـﻪ در دﻫﻬـﺎ ﻛﺸـﻮر از ﺟﻤﻠـﻪ ﻣﺼﺮ ﺑﻨﮕﻼدش و ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ ﻣﺠﻮز ﻛﺸﺖ درﻳﺎﻓﺖ ﻛـﺮده اﻧـﺪ و ﺑـﻪ زودى وارد ﺑـﺎزار ﻣﺼـﺮف ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ. ﺗﻌﺪاد ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ۲۰۰۸ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ را ﻛﺸﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ۲۵ ﻛﺸﻮر رﺳﻴﺪ ﻛﻪ رﻛﻮردى ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﻮج ﺟﺪﻳﺪى از ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮى ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى رﺷﺪ ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺎم آن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﻗﺎره آﻓﺮﻳﻘﺎ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺳﺎل ۲۰۰۷ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻮر آﻓﺮﻳﻘﺎى ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ را ﻛﺸﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد در ﺳﺎل ۲۰۰۸ دو ﻛﺸﻮر ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻮرﻛﻴﻨﺎ ﻓﺎﺳﻮ (ﺑﺎ ﻛﺸﺖ ﭘﻨﺒﻪ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺎت) و ﻣﺼﺮ (ﺑﺎ ﻛﺸﺖ ذرت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺎت) ﺑﺮاى اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺳﻄﺢ ﺗﺠﺎرى اﻗﺪام وﺗﻌﺪاد ﻛﺸﻮرﻫﺎى آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮ.ﻻت را ﺑﻪ ﺳﻪ ﻛﺸﻮر اﻓﺰاﻳﺶ دادﻧﺪ. ﺑﻮﻟﻴﻮى ﺑﺎ ﻛﺸﺖ ﺳﻮﻳﺎى ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒ ﻛﺶ ﻧﺎم ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﻤﻴﻦ ﻛﺸﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در آﻣﺮﻳﻜﺎى ﻻﺗﻴﻦ ﺛﺒﺖ ﻛﺮد. ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺳﺎل ۲۰۰۸ ﺑﺮاى ﺳﻴﺰدﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎل ﭘﻴﺎﭘﻲ ﺑﺎ رﺷﺪى ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻌﺎدل ۹.۴درﺻﺪ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺸﻲ ﻣﻌﺎدل ۱۰.۷ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر ﺑﻪ ۱۲۵ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر ﻳﺎ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮى ﺑﺎ رﺷﺪ ۱۵ درﺻﺪى ﻳﺎ ۲۲ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر/ﺻﻔﺖ ﺑﻪ ۱۶۶ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر/ﺻﻔﺖ رﺳﻴﺪ. رﺷﺪ ۷۴ ﺑﺮاﺑﺮى ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ آن در ﺳﺎل ۱۹۹۶ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻓﻨﺎورى ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮاﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻨﺎورى ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش و اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﻋﺮﺻﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد. در ﺳﺎل ۲۰۰۸ ﻣﻴﻼدى ﭼﻐﻨﺪر ﻗﻨﺪ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒ ﻛﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاى اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺎﻧﺎدا ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺠﺎرى رﺳﻴﺪ. ﺻﻔﺎت ﻫﺮم ﺑﻨﺪى ﺷﺪه ( ﻣﺤﺼﻮﻻت داراى ﺑﻴﺶ از دو ﺻﻔﺖ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ) ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻬﻤﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺳﺎل ۲۰۰۸ ده ﻛﺸﻮر، ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ۲۷ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﻛﺸﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺷﺪى ﻣﻌﺎدل ۲۳ درﺻﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از آن را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ و ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ رﺷﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ داراى ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺻﻔﺖ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻴﺶ از رﺷﺪ ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺗﻚ ﺻﻔﺘﻲ اﺳﺖ. از ﻧﻜﺎت ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﺳﺎل ۲۰۰۸ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ۷ ﻛﺸﻮر اروﭘﺎﻳﻲ ﻛﻪ ذرت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ را ﻣﻲ ﻛﺎرﻧﺪ ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮل را در ﺳﺎل ۲۰۰۸ اﻓﺰاﻳﺶ داده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ رﺷﺪ ۲۱ درﺻﺪى ﺑﻪ ۱۰۷ ﻫﺰار ﻫﻜﺘﺎر رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. ﻳﻮﻧﺠﻪ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺎت و ﭘﺎﭘﺎﻳﺎى (ﺧﺮﺑﺰه درﺧﺘﻲ) ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎى وﻳﺮوﺳﻲ از دﻳﮕﺮﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اى ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻣﺘﻌﺪد ﻣﺠﻮز ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه درﻳﺎﻓـﺖ ﻛـﺮده و ﺑـﻪ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دام و ﻳﺎ اﻧﺴﺎن ﻣﻲ رﺳﻨﺪ. در آﻳﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﻌﺪدى داراى ﺻﻔﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ دﻳﮕـﺮى ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺑﻬﺒـﻮد ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻏﺬﻳﻪ (وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ آ، آﻫﻦ، روى و...) و ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎى ﻏﻴﺮ زﻳﺸﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺗـﻨﺶ ﺧﺸـﻜﻲ ﺑـﻪ ﺑـﺎزار ﻣﺼﺮف ﻋﺮﺿﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. راﺳﺘﻲ ﺟﺎى اﻳﺮان در اﻳﻦ ﺑﺎزار ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ؟ ﺻﺎدرات آن؟ ﻳﺎ واردات و ﻣﺼﺮف آن؟ راﺳﺘﻲ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻊ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎورى در ﻛﺸﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ؟

ﻧﻈﺎرت ﻣﻠﻰ ﺑﺮ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ ﺷﺪه ﻳﺎ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﺻﻮرت ﻣﻰﮔﻴﺮد؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻧﺤﻮه ﻧﻈﺎرت ﺑـﺮ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ دوﻟﺘﻬﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. در ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴـﺮد. ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ داراى ”ﻗﺎﻧﻮن“ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ روى ﺟﻨﺒـﻪﻫـﺎى ﺗﺨﻤـﻴﻦ رﻳﺴـﻚ ﺑـﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻛﺸـﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ داراى ﻣﻘﺮراﺗـﻲ در زﻣﻴﻨـﻪ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ ﺧﻮد ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻈـﺎرت ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى رﻳﺴﻚ زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن و ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى ﻛﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرتﻫﺎى ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑﺮ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﻧﺤﻮه ﺑﺮﭼﺴﺐزﻧﻲ). ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﭘﻮﻳـﺎﻳﻲ و زﻧـﺪه ﺑﻮدن ﺑﺤﺚ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ، اﺣﺘﻤـﺎﻻً ﺗـﺪوﻳﻦ ﻗـﻮاﻧﻴﻦ ﻣـﺮﺗﺒﻂ اداﻣـﻪ و ﺗﻜﺎﻣـﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ.

آﻳﺎ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﻰزﻳﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ داراى ژﻧﻬﺎى ﻣﺘﻔـﺎوﺗﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ روﺷﻬﺎى ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻫـﺮ ﻳـﻚ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮد و اﻣﻜﺎن اﻇﻬـﺎر ﻧﻈـﺮ ﻛﻠـﻲ در ﻣـﻮرد ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟـﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪاى ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﺑﺎزار ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷـﺪهاﻧـﺪ و ﺧﻄـﺮى ﺑـﺮاى ﺳـﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴـﺎن ﻧﺪارﻧـﺪ. ﺑﻌـﻼوه در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﻣﺼﺮف ﺷﺪهاﻧﺪ ﻫﻴﭻ اﺛﺮ ﺳﻮﻳﻲ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴـﺎن دﻳـﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﺴﺘﻤﺮ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻛﺪﻛﺲ و ﻫﺮﺟﺎ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ ﺑﺎﺷـﺪ ﻧﻈـﺎرت و ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺲ از ﻓﺮوش ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺒﻨﺎى ارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻤﻨﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻧﮕﺮاﻧﻰﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: اﻳﻦ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: (۱ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى ﻓـﺮار و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﻧﺘﻘﺎلژن ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎى وﺣﺸﻲ؛ (۲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن ژنﻫﺎ در ﻣﺤـﻴﻂ ﺣﺘـﻲ ﭘـﺲ از ﺑﺮداﺷـﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ؛ (۳ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﺪف ﻣﺒﺎرزه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ (ﻣﺜﻞ ﺣﺸﺮاﺗﻲ ﻛﻪ آﻓﺖ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ) ﺑﻪ ﻓﺮاورده ژن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه؛ (۴ ﭘﺎﻳﺪارى ژن؛ (۵ ﻛـﺎﻫﺶ ﻃﻴـﻒ ﮔﻴﺎﻫـﺎن دﻳﮕـﺮ و ﺣﺘـﻲ ﻛـﺎﻫﺶ ﺗﻨـﻮع زﻳﺴﺘﻲ و (۶ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف ﺳـﻤﻮم ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در ﻛﺸـﺎورزى. ﺗﺨﻤـﻴﻦ اﻳﻤﻨـﻲ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در دﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺮ روى اﺛﺮ ﺳﻮء اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮ روى ﺣﺸﺮات ﻣﻔﻴﺪ ﻳﺎ اﻟﻘﺎى ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در آﻓﺎت ﺣﺸﺮهاى، اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎرﻳﺰاى ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺟﺪﻳﺪ، اﺛـﺮ زﻳـﺎنآور اﺣﺘﻤـﺎﻟﻲ ﺑـﺮ روى ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ و ﺣﻴﺎتوﺣﺶ و ﻛﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ زراﻋﻲ ﻣﻬﻢ ”ﺗﻨﺎوب“ در ﺑﺮﺧـﻲ از ﻣﻨـﺎﻃﻖ و اﻧﺘﻘﺎلژنﻫﺎى ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺻﺮاﺣﺖ ﺗﻤﺎم اﻋـﻼم ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ﻛﻪ: "ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪاى ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﺑـﺎزار ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﻳﺎﻓـﺖ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ... ﺧﻄﺮى ﺑﺮاى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻧﺪارﻧﺪ و... ﻫﻴﭻ اﺛﺮ ﺳﻮﻳﻲ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ." واﻗﻌﻴﺖ ﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﻴﺶ از ۱۲ ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ (ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﺷﺪه) در ﺑﻴﺶ از ۲۵ ﻛﺸﻮر ﺟﻬﺎن ﻛﺸﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﺳـﺎل ۲۰۰۴ اﻳـﺮان ﻧﻴـﺰ وارد ﻛﻠﻮپ ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ. در آن ﺳﺎل اﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻮر ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸـﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺟﻬﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻛﺸﺖ اﻧﺒﻮه ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد. ﺷﻜﻞ زﻳـﺮ اﺳـﺎﻣﻲ ﻛﺸـﻮرﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺟﻬﺎن در اﻧﺘﻬﺎى ﺳﺎل ۲۰۰۵ ﻣﻴﻼدى را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ. ﺗﺼﻮﻳﺮ زﻳﺮ اﻣﺎ وﺿﻌﻴﺖ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﺳﺎل ۲۰۰۸ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫـﺪ. در اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺎزدارﻧﺪه وزارت ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزى (ﺑـﻪ وﻳـﮋه رﺋـﻴﺲ ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى در ﻗﻔﻞ و زﻧﺠﻴﺮ ﺑﺬور اﺻﻼح ﺷﺪه اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮل در اﻧﺒـﺎر ﻣﺘﺮوﻛـﻪ اى در رﺷﺖ) ﻧﺎم اﻳﺮان از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﺬف و ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻣﺼـﺮ و ﺑﻮرﻛﻴﻨﺎﻓﺎﺳﻮ ﺑﻪ ﺟﺎى آن ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ. ﻃﻲ ۱۲ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺟﻤﻌﺎ ﺑﻴﺶ از ۸۰۰ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر در ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮاى درك ﺑﺰرﮔﻲ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮع اراﺿﻲ زﻳﺮ ﻛﺸﺖ اﻳﺮان (ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ و ﺑﺎﻏﻲ ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب آﻳﺶ ﻳﺎ ﻧﻜﺎﺷﺖ) ﺳـﺎﻻﻧﻪ ﻛﻤﺘـﺮ از ۱۹ ﻣﻴﻠﻴـﻮن ﻫﻜﺘـﺎر اﺳـﺖ. ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از اﻳﻦ اراﺿﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺑﻴﺶ از ۸ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻛﺸﺎورزى اﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ (ذرت و روﻏﻦ ذرت، ﺳﻮﻳﺎ و روﻏﻦ ﺳﻮﻳﺎ، روﻏﻦ ﻛﻠﺰا و اﺧﻴﺮا ﺑﺮﻧﺞ) و ﻳـﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ (ﻏﺬاى دام) در زﻧﺠﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ اﻧﺴﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﺼﺮف رﺳـﻴﺪه اﺳـﺖ. در ﻃـﻲ ۱۲ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﺷﻜﺎﻳﺖ در ﻣﻮرد ﻋﺪم ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻳﻦ ﻏﺬا ﻫﺎ در ﻫﻴﭻ ﻳـﻚ از ﻛﺸـﻮرﻫﺎى ﺟﻬﺎن واﺻﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﺴﻴﺎرى از ﻣﻮارد ﺑﺮﺗﺮى اﻳﻦ ﻏﺬاﻫﺎ از ﺟﻨﺒﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻣـﻮرد ﺑﺤـﺚ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ ﺑﻮدن ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از آن، ﻋـﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آﻓﺖ ﻛﺶ در ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ آن ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از ﺳﻮى دﻳﮕﺮ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﺳﻮاﻻت در ﺷﻤﺎره ﻫﺎى ﻗﺒﻞ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﻣﺤﺼﻮل ﻫـﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ورود ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮل ﻫـﺎ و ﺑـﺮ اﺳـﺎس راﻫﻨﻤﺎﻫﺎى ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺪﻛﺲ ﻏﺬاﻳﻲ (ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺟﻬـﺎﻧﻲ و ﺳـﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑـﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ) ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ و ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از آن ﻫﺎ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﺗﻼﻗﻲ ﻫﺎى ﺑﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ اى، ﻛﺸﺖ ﺑﺎﻓﺖ، ﭘﺮﺗﻮﺗﺎﺑﻲ ﮔﺎﻣـﺎ و ﻏﻴـﺮه اﺻـﻼح ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه "از ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن" ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺪون ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﻴﺎه از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎى ﺳﻨﺘﻲ اﺻـﻼح ﻣـﻲ ﺷـﻮد، ﺑـﻪ ﻃﻮر ﻣﻮردى و ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ "ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻣﻮرد" ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴـﺮد و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ از ﭘﺲ از آزﻣﻮن ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪ از ﻧﻈﺮ ﻣﺼﺮف آن ﺟﺎى ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﮕﺮاﻧﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ داراى ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﻮﻻﻧﻴﻦ. ﻣﻴﺰان ﺳـﻮﻻﻧﻴﻦ در ﺳـﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ از ﺣﺪ ﺧﺎﺻﻲ ﻓﺮاﺗﺮ رود؛ در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت وارﻳﺘﻪ ﺟﺪﻳﺪى ﻛﻪ داراى ﺳﻮﻻﻧﻴﻦ ﺑـﻴﺶ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮد. ﭘﺲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛـﻪ ﮔﻴﺎﻫـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ از ﻃﺮﻳـﻖ ﻏﻴـﺮ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ دارارى ﺧﻄﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮى ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﭼﻮن ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل داراى ﺳﻮﻻﻧﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮى ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻢ اﻳﻨﻜﻪ ﻛﻤﺘﺮ زﻳﺮ ذره ﺑﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺪون ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻛـﺎﻓﻲ و ﺑـﺪون داﺷﺘﻦ ﻣﺪﻋﻲ وارد ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﺷﻮﻧﺪ). اﻣﺎ در ﻣﻮرد ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻴﺸـﺘﺮى وﺟـﻮد دارد. ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ ﻣﺪت ﺑﻴﺶ از ۱۰ ﺳﺎل ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺞ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻋﻤﺪه اى ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺞ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﻏﻴﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ دارد و ﺣﺘﻲ در ﻣﻮرد اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻮاﻫﺪى ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ. ﺑﻨﺎ ﺑـﺮاﻳﻦ ﻫﻤـﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﺣﻜﺎﻳﺖ از آن دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔﻴﺎﻫـﺎن و ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ژﻧﺘﻴـﻚ ﺷـﺪه ﻳـﺎ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ و ﺑﻬﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻰ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰﺷﻮد؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻫﻢ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ و ﻫﻢ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪه آن ﻣﻮﺟﻮد را در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد. ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و اﺛﺮ و ﭘﺎﻳﺪارى آن در ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ در ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬـﺎى اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺤﻴﻄﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در آن رﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﻳﻦ ﺗﺨﻤﻴﻦ اﺛﺮﻫـﺎى ﻏﻴﺮﻣﻨﺘﻈـﺮه و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻠﻔﻴﻖ ژن ﺟﺪﻳﺪ را ﻧﻴﺰ در ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮد. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاى رﻫﺎﺳﺎزى ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻗﺎﻧﻮن وﺟﻮد دارد، در ﻫﻨﮕـﺎم اراﺋـﻪ ﺗﻘﺎﺿـﺎ ﺑﺮاى رﻫﺎﺳﺎزى و ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه (ﻣﺘﻘﺎﺿﻲ) ﺳﻮال ﻫـﺎﻳﻲ ﻣـﻲ ﺷـﻮد. ﺗﺨﻤﻴﻦ رﻳﺴﻚ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اراﺋـﻪ ﻣـﻲ دﻫـﺪ. اﻳﻦ ﺳﻮال ﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻳﻚ ﮔﻴﺎه اﺳﺖ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺣﻴﻮان و ﺑﺴﺘﻪ به اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ ﺣﻴﻮان اﻫﻠﻲ اﺳﺖ ﻳﺎ وﺣﺸﻲ و ﻣﻬﺮه دار ﺳﺖ ﻳﺎ ﺑﻲ ﻣﻬـﺮه و آﺑﺰى (درﻳﺎزى) اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﺸﻜﻲ زى ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﭼﻨﺪ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﺳﺖ: در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﮔﻴﺎه ﺑﺎﺷﺪ،آﻳﺎ اﻣﻜﺎن ﺗﻼﻗﻲ و اﻧﺘﻘـﺎل داﻧـﻪ ﮔـﺮده ﺑـﻪ ﺳـﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫـﺎن وﺣﺸﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد را دراد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ آﮔﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ ﭘﻲ آﻣﺪ آن از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﭼﮕﻮﻧـﻪ اﺳﺖ؟ در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن اﻳﺮان ﻣﻨﺸـﺎ و ﻣﺒـﺪاى ﭘﻴـﺪاﻳﺶ ﺑـﺮﻧﺞ ﻧﻴﺴﺖ، ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز و وﺣﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺬﻳﺮاى داﻧﻪ ﮔﺮده ﺑﺮﻧﺞ ﺑﺎﺷﺪ در اﻳﺮان وﺟﻮد ﻧﺪارد. آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻳﺎ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف آن ﻫﺎ؟ در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻛﻠـﻲ ﻫﻤـﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﻣﻮﺟـﺐ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﺳـﻢ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ. ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻢ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ از اﻫﻤﻴﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده زﻳﺎدى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ زﻳـﺮا ﺳـﻤﻮم ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ آﺛﺎر زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻨﻔﻲ، ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻧﻴـﺰ اﺛـﺮ ﻣﻨﻔـﻲ داﺷـﺘﻪ و ﻣـﺎﻧﻊ ﺟـﺪى در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﺎدرات ﻣﺤﺼﻮل ﻫﺎى ﻛﺸﺎورزى ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮ روى ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻛـﻪ آﻓـﺖ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ و دﺷﻤﻦ ﻣﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﻏﻨـﻲ ﺷﺪن ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺴﻴﺎرى از ﻣﻮﺟﻮدات دوﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻛﻔﺸﺪوزك ﻫـﺎ، ﺑﻬـﺎره ﻫﺎ،ﻋﻨﻜﺒﻮت ﻫﺎ، ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ ﻫﺎ، ﻣﺎرﻫﺎ و ﻏﻴﺮه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻋﻠـﺖ اﺻـﻠﻲ اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﻋـﺪم اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﻤﻮم ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲ رﺣﻤﺎﻧﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ را ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدى ﻣﻲ ﻛﺸﻨﺪ. آﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴـﻚ اﺳﺎس ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮ روى ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﻮار ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨـﺪ ﭼـﻮن ﻣﺤﺼـﻮل ﻫـﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﺸﺎورزان ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﭘﺲ ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﭘـﺲ از ﻣﻌﺮﻓـﻲ اﻳـﻦ وارﻳﺘﻪ ﻫﺎ، ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدى از وارﻳﺘﻪ ﻫﺎى ﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮ ﻛﺸﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﻨﻮع ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺗﺎ ﺣﺪودى ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﻬﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻧﻴﺴـﺖ و در واﻗـﻊ ﺑـﺎ ورود ﻫـﺮ ﻧﻮع وارﻳﺘﻪ ﺟﺪﻳﺪ زراﻋﻲ ﻛﻪ داراى ﺻﻔﺎت ﺑﺮﺗﺮى ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وارﻳﺘﻪ ﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ اﻳﻦ واﻗﻌﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺪ. اﻣﺎ ﻣﺎﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺸﺮ را ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻮاﺟﻪ ﻛﺮده و اداﻣﻪ واردات ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸـﺎورزى از ﺧﺎرج را ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﻨﻴﻢ. راه ﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ اﻣﺮوز ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺑﺎﻧﻚ ﻫﺎى ژن و ﺟﻤـﻊ آورى ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎى ﺑﺬور ﮔﻴﺎﻫﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻚ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و وﻇﻴﻔﻪ ﻧﮕﻬﺪارى از اﻳﻦ وارﻳﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاى ﻣﺼﺎرف آﻳﻨﺪه ﺑﺸﺮﻳﺖ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ. در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻣـﺎ دو ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ ذﺧـﺎﻳﺮ ﺗﻮارﺛﻲ ﻣﻬﻢ و ﺑﺰرگ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺑﺎﻧﻚ ژن ﻣﻠﻲ ﮔﻴﺎﻫﻲ اﻳﺮان و ﺑﺎﻧﻚ ژن ﻣﻠﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌـﻲ (ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺟﻨﮕﻠﻲ و ﻣﺮﺗﻌﻲ) در وزارت ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزى دارﻳﻢ. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎى ﻛﻮﭼﻜﺘﺮى ﻫـﻢ در داﻧﺸـﮕﺎه ﻫـﺎ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ آن ﻫﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﻨﺪم و ﻏـﻼت و ﺣﺒﻮﺑـﺎت داﻧﺸـﻜﺪه ﻛﺸـﺎورزى داﻧﺸـﮕﺎه ﺗﻬﺮان اﺳﺖ. ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺎى دور در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻛـﺮده و ﻫـﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎى ذﺧﺎﻳﺮ ﺗﻮارﺛﻲ ﻛﺸﻮر ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ ﻧﻴـﺎورده اﺳـﺖ. ﮔﻔﺘﻨـﻲ اﺳـﺖ ﮔـﺎﻫﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑـﺮاى ﻣﺜـﺎل ﻫﻤـﻴﻦ وارﻳﺘـﻪ ﻫـﺎى ﺧـﻮش ﻛﻴﻔﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ آﻓﺎت از ﭼﺮﺧـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺣـﺬف ﺷـﺪه و در ﺑﺎﻧـﻚ ﻫـﺎى ژن ﻧﮕﻬﺪارى ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ دوﺑﺎره ﺑـﻪ ﭼﺮﺧـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﺮ ﻣـﻲ ﮔﺮدﻧـﺪ. ﻃـﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﻣﺜﺎل ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اى در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺖ. اﻣﺮوز ﻣﺎ ﻫﻢ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﻏﻴﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ دارﻳـﻢ و ﻫـﻢ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ؛ و اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ اﺳﺖ. ﻣﺸﺎوره ﺑﺎ اﻫﻞ ﻓﻦ و ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻤﺎم ﺳﻨﺎرﻳﻮ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻢ آﺧـﺮﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﺖ. در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗـﺮﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻛﺸﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ ۱۰ ﻧﻔﺮ را ﻣﺎﻣﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻫﺎﺳﺎزى ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ (از ﺟﻤﻠﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎى زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ) ﻧﻤﻮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از داﻧﺸﻤﻨﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ از اﻧﺠﻤﻦ ﻫﺎى ژﻧﺘﻴﻚ، اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ و ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺲ از ﺑﻴﺶ از ۸ ﻣﺎه ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣـﺪارك اراﺋـﻪ ﺷﺪه از ﻃﺮف ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ، ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ اى را ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻳـﻚ ﻛﺘﺎﺑﭽـﻪ ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﮔﺮوه آﻣﺪه اﺳﺖ: "ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ۸۲۷ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻋﻤـﺪه اى ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺞ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ دارد و ﺷﻮاﻫﺪى ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺛﺒﺎت ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاى رﻫﺎﺳـﺎزى آن ﺑـﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ".

ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎى اﺳﺎﺳﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ در ﻣﻮرد ﺳﻼﻣﺘﻰ اﻧﺴﺎن ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺤﺚﻫﺎى ﻧﻈﺮى ﻣﺤﺪوده وﺳﻴﻌﻲ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﭘﻮﺷـﺶ دادهاﻧـﺪ اﻣـﺎ ﺳـﻪ ﻣﻮﺿـﻮع اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻫﻤﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ، اﻧﺘﻘﺎل ژن از ﻏﺬا ﺑﻪ اﻧﺴﺎن و اﻧﺘﻘﺎلژن از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن (دﮔﺮﮔﺸﻨﻲ). ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ: ﺑﻪ ﻃﻮر اﺻﻮﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ از اﻧﺘﻘﺎلژن از ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖزا ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﺑـﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ در زﻧﺠﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ ﺧـﻮددارى ﻛـﺮد ﻣﮕـﺮ آﻧﻜـﻪ ﻣﻌﻠـﻮم ﺷـﻮد ﻛـﻪ ﻓﺮاروده ژﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزا ﻧﻴﺴﺖ. اﮔﺮﭼﻪ ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖزاﻳـﻲ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻋـﺎدى ﻣﻌﻤـﻮﻻً ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎى ارزﻳﺎﺑﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴـﻚ ﺗﻮﺳـﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮارورﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ. ﺗـﺎ اﻳـﻦ ﻟﺤﻈـﻪ در ﻣﻮرد ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ ﻛﻪ در ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف وﺟﻮد داردﻧﺪ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳـﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. اﻧﺘﻘﺎلژن : اﻧﺘﻘﺎلژن از ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲژﻧﺘﻴـﻚ ﺑـﻪ ﺑـﺎﻛﺘﺮىﻫـﺎى ﻣﻮﺟـﻮد در روده اﻧﺴـﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺻﻮرت اﻳﺠﺎد ﻧﺎراﺣﺘﻲ و اﺛﺮ ﺳﻮء ﺑﺮﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻧﮕﺮان ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ (اﻟﺒﺘﻪ اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﺗـﺎ ﻛﻨﻮن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. م). اﻳﻦ ﻣﺴـﺌﻠﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺧـﺎص در ﻣـﻮرد اﻧﺘﻘـﺎل ژنﻫـﺎى ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻛﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﻮد ﺻـﺪق ﻣـﻲﻛﻨـﺪ. اﺣﺘﻤـﺎل اﻧﺘﻘﺎلژن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺤﻮ ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد، ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ژﻧﻬﺎى ﻣﻘﺎوﻣـﺖ، ﺗﻮﺳـﻂ ﭘﺎﻧﻞ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮارورﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷـﺖ ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ. (ﻧﻈﺮﻳﻪ: ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل ژن ﺑﻪ اﻧﺴﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻓﻜﺎﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻋﺼـﺮ ﺷـﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﻋﻠـﻢ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﮔﺮ ﻗﺮار ﺑﻮد ژن ﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮﻧﺪ، در ﻃﻮل ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﺎ ﺳﺎل ﺗﺎرﻳﺦ ﺣﻴﺎت ﺑﺸﺮ ﻛﻪ روزاﻧﻪ ﻣﻴﻠﻴﺎردﻫﺎ ژن را از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ، ﮔﻮﺷﺖ، ﺳﺒﺰﻳﺠﺎت و ﻏﻼت در ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺪن او ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻣﺜﻼ ﺑﺪن ﻣﺎ اﻧﺴﺎن ﻫﺎ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﺎﻳﺪ داراى ژن ﻫﺎى ﮔﺎو، ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ، ﻣﻴﮕﻮ و ﻛﺎﻫﻮ و ﻟﺒﻮ ﻣﻲ ﺷﺪ! از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ اﻧﺘﻘﺎل ژن از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻐﺬﻳـﻪ اﻧﺴـﺎن از ﻏـﺬا وﺟـﻮد ﻧﺪارد و آن ﭼﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻄـﺮح ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ در واﻗـﻊ ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﻣﻬﻤﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻄﺮح ﻛﺮده اﻧﺪ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﭼﻨـﻴﻦ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻃﺮح ان ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺑﻬﺎم زداﻳﻲ اﻗﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. م). دﮔﺮﮔﺸﻨﻲ: اﻧﺘﻘﺎلژن از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻳﺎ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎى ﻣـﺮﺗﺒﻂ در ﻃﺒﻴﻌـﺖ و اﺧﺘﻼط ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺬرﻫﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺸﺖ و ﻛﺎر ﺑﺬرﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ داراى اﺛﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ و اﻳﻤﻨﻲ ﻏـﺬا ﺑﺎﺷـﺪ. اﻳـﻦ رﻳﺴـﻚ ﺟـﺪى اﺳـﺖ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻣﻮرد ﻣﻘﺎدﻳﺮى از ذرت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﻓﺮاوردهﻫﺎى ﻏﺬاﻳﻲ اﻧﺴﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. اﻳـﻦ ذرتﻫـﺎ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮاى ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك دام ﻣﺠﻮز درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮﻧـﺪ. ﻛﺸـﻮرﻫﺎى ﻣﺘﻌـﺪدى راﻫﺒﺮدﻫـﺎﻳﻲ را ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى از اﺧﺘﻼط اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮلﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺰارﻋﻲ ﻛـﻪ در آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻛﺸﺖ ﻣﻲﺷﻮد از ﻣﺰارﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻛﺸﺖ و ﻛﺎر ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. (ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﻣﻜﺎن اﻧﺘﻘﺎل ژن از ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎى ﮔﻴﺎﻫﻲ اﻳﺮان وﺟﻮد ﻧﺪارد زﻳﺮا ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان وﺣﺸﻲ آن در اﻳﺮان ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. م). ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ و ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ ﺑـﺮ روى ﺳـﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴـﺎن ﺳﺨﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻛﺸﺖ ﺑﻴﺶ از ۹۰ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ (در ﺳﺎل ۲۰۰۵ ﻣﻴﻼدى) در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻓﺮاورده ﻫﺎى آن ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن و دام ﻃـﻲ ﺑـﻴﺶ از ۱۰ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺘﻲ ﻳﻚ ﻣﻮرد ﮔـﺰارش ﻋﻠﻤـﻲ ﻳـﺎ ﮔـﺰارش اﺛﺒـﺎت ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﺎ اﻣﺮوز ﻫﻴﭻ ﻛﺲ در ﻣﻮرد ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻧﺎﺷـﻲ از ﺗﻐﺬﻳﻪ از اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻳﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﺒﺮده اﺳﺖ. اﻣﺮوزه اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ (ﺑـﻪ وﻳـﮋه روﻏﻦ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﻮﻳﺎ و ﻛﻠﺰاى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ) در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ازﺟﻤﻠﻪ در اﻳﺮان، اروﭘﺎ و ژاﭘﻦ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف روزﻣﺮه ﻣﻲ رﺳﺪ. ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻮرد ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ژﻧﺘﻴـﻚ ﻛـﻪ ﻛﻤﺘـﺮ در رﺳـﺎﻧﻪ ﻫـﺎ و ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻪ آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ در ﻣﻘﺎم ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﻴـﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮاى ﻣﺜـﺎل ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻜـﻪ در ﻣﺮاﺣـﻞ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ در ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ از ﺳﻤﻮم ﺣﺸﺮه ﻛﺶ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻲ ﺷـﻮد، در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﺑـﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺣﺎوى ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺳﻤﻮم ﺧﻄﺮﻧﺎك ﻧﻴﺴﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺞ ﻏﻴـﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ (ﺑـﺮﻧﺞ ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ از آن ﻣﺼﺮف ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ) ﻛﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ آن ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدى ﺳﻢ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺼﺮف ﻣـﻲ ﺷـﻮد داراى ﺑﻘﺎﻳﺎى ﺳﻤﻮم ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ. از ﺳﻮى دﻳﮕﺮ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﺮﻧﺞ ﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اى ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه اﻧـﺪ ﻛـﻪ داراى وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ آ، آﻫﻦ و روى ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺞ ﻫﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻓﺎﻗﺪ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪ و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺟـﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺮﻧﺞ ﻏﻴﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﺮﻧﺞ ﻫﺎ ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن روﺷﻦ اﺳﺖ. در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﮔﺎو ﻫﺎى ﻏﻴﺮ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ از ﺑﻴﻤﺎرى ﺻﻌﺐ اﻟﻌﻼﺟﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ورم ﭘﺴﺘﺎن رﻧﺞ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎرى و واﮔﻴﺮ ﺑﻮدن آن، در ﮔﺎودارى ﻫـﺎ از ﻣﻘـﺎدﻳﺮ زﻳﺎدى از آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻫﺎ ﺑﺮاى ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎرى اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﻘﺎﻳﺎى آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺷﻴﺮ ﻣﻀﺮ اﺳﺖ و ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺷﻴﺮ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺎﻻﻳﻲ از آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺬف ﺷﻮد. اﻣﺎ در ﺟﻴﺮه ﮔﺎو ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎرى ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﻴﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻴﻮان ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﺮاى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ. ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﻤﺎم ﻏﺬاﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮﺟـﻮد در ﺑـﺎزار را ﻛـﻪ آﻧﺎﻟﻴﺰ رﻳﺴﻚ در ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار داده اﻧﺪ و اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع را ﺑـﻪ دﻗـﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. از ﺣﺪود ۱۴ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ و ﮔـﺎﻫﻲ ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻧﻮﺑـﺖ در ﺳـﺎل اﻳـﻦ دو ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﺸﺴﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ را در ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.

رﻳﺴﻚ اﺣﺘﻤﺎﻟﻰ در ﻣﻮرد ﺳﻼﻣﺘﻰ اﻧﺴﺎن ﻧﺎﺷﻰ از ﻏﺬاﻫﺎى ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ژﻧﺘﻴﻚ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻰﺷﻮد؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ارزﻳﺎﺑﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎﻳﻲ در ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ: اﻟﻒ ) اﺛﺮﻫﺎى ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮروى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن (ﺳﻤﻴﺖ) ب) اﻣﻜﺎن اﻳﺠﺎد ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ (ﺣﺴﺎﺳﻴﺖزاﻳﻲ) ) ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎى وﻳﮋهاى ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﺼﻮﻳﺎت ﻏﺬاﻳﻲ ﻳﺎ ﺳﻤﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ) ﭘﺎﻳﺪارى ژن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﻫـ) اﺛﺮﻫﺎى ﺗﻐﺬﻳﻪاى ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ژﻧﺘﻴﻚ و ) ﻫﺮ ﻧﻮع اﺛﺮ دﻳﮕﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻌﻤﺪاﻧﻪاى ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﻘﺎل ژن ﺑﺎﺷﺪ. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ وﻳﮋه اى را در ﻣـﻮرد اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬا ﻛﻪ ﺟﺰء ﻻﻳﻨﻔﻚ اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد ﻗﺎﻳﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، دو ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎد ﺷﺪه از ﻃﺮف ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀـﻮ در ﻣـﻮرد رﻳﺴـﻚ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ ژﻧﺘﻴﻚ و ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﻣﺪرن ﺑﺮ روى ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻣﻮرد ﺳﻮال واﻗﻊ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ دو ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎرى ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺎ و ﻣﺸﺎوره ﻫـﺎى ﻣﻔﺼﻠﻲ را در اﻳﻦ ﻣﻮرد از ﺣﺪود ﻳﻚ دﻫﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻲ ﻛﺮده و ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﻬﺎ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤـﻮده اﻧـﺪ. ﺑﺨﺸﻲ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻌﻤـﻮل از ﻃﺮﻳـﻖ دﻋـﻮت از ﺑﺮﺟﺴـﺘﻪ ﺗـﺮﻳﻦ ﻧﺨﺒﮕـﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﻣﺴﺘﻘﻞ اﻣﺮ از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد. ﻧﮕﺎرﻧﺪه در ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎى ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺗﻮﻓﻴـﻖ ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﻫﻤﻜﺎرى ﺑﺎ اﻳﻦ دو ﺳﺎزﻣﺎن را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻋـﻼوه ﺑـﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﻨﺪه آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺤﻮﻻت و ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﻫـﺎى ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪه در ﻣـﻮرد ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ و روﺷﻬﺎى ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﻫﺴـﺘﻨﺪ، ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺘـﻮن ﻣﻌﺘﺒـﺮ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺮ روى ﻣﻴﺰ ﻛﺎر ﻣﺬاﻛﺮات ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻛﺪﻛﺲ ﺑـﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠـﻲ ﻏـﺬاﻳﻲ ﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﭘﺲ از آن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن رﺳﻤﻲ دوﻟﺖ ﻫـﺎى ﻋﻀـﻮ اﻳـﻦ دو ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﺪوﻳﻦ دﺳﺘﻮرﻋﻤﻞ ﻫﺎ، راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ و ﻳﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﭼﻬﺎر راﻫﻨﻤـﺎى ﻣﺴـﺘﻘﻞ در ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻛﺪﻛﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠـﻞ ﺑـﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ: .۱ اﺻﻮل ﻛﺪﻛﺲ ﺑﺮاى ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﻄﺮ در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﻣﺪرن راﻫﻨﻤﺎى ﻛﺪﻛﺲ در ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ (داراى دى.ان.اى ﻧﻮﺗﺮﻛﻴﺐ). ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻛﺪﻛﺲ در ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ اﺣﺘﻤﺎل ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ زاﻳﻲ راﻫﻨﻤﺎى ﻛﺪﻛﺲ در ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬاﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺰم ﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ. ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺗﻮﻓﻴﻖ آن را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳـﻼﻣﻲ اﻳـﺮان در ﺗـﺪوﻳﻦ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺸـﻮرﻣﺎن ﻛـﻪ اوﻟـﻴﻦ ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﻣﺼﺮف اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎ و راﻫﻨﻤﺎﻫـﺎى ﻳـﺎد ﺷـﺪه ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ، ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮاروﺑـﺎر ﺟﻬـﺎﻧﻲ و ﻛﺸـﻮرﻫﺎى ﻋﻀـﻮ ا زﺟﻤﻠـﻪ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳـﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎﻣـﻞ آن ﺑـﻪ ﺗﺎﻳﻴـﺪ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ.

آﻳﺎ ﺳﻼﻣﺖ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ ﺑﺎ روﺷﻰ ﻣﺘﻔﺎوت از ﺳﻼﻣﺘﻰ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻰ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﻴﺮد؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤـﻮل، ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺗﺼـﻮر ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻏـﺬاﻫﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ (ﻛﻪ ﻫﺰاران ﺳﺎل اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲرﺳﻨﺪ) ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﻲﺿﺮر ﻫﺴﺘﻨﺪ. وﻗﺘﻲ ﻏﺬاى ﺟﺪﻳﺪى ﺑـﺎ روﺷﻬﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد، ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى ﻣﻮﺟﻮد در ﻏـﺬا ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻛﻨـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﻳﺎ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎى ﻧﻈﺎرت ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮ ﻣﻮاد ﺧﻮراﻛﻲ و آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻴﻬﺎى ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار دﻫﻨـﺪ؛ وﻟﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﻳﻦ ﻛﺎر ﺻﻮرت ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد. در واﻗﻊ وارﻳﺘﻪﻫﺎى ﺟﺪﻳﺪ ﮔﻴـﺎﻫﻲ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه ﺑـﺎ روﺷـﻬﺎى اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲﻫـﺎى دﻗﻴـﻖ و ﺳـﻨﮕﻴﻦ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان ”ارزﻳﺎﺑﻲاﺣﺘﻤﺎل ﺧﻄﺮ“ (ﻳﺎ (Risk assessment ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ. در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ دواﻳﺮ ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ دوﻟﺘﻬﺎ ارزﻳﺎﺑﻲ وﻳﮋهاى را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎى وﻳﮋهاى ﺑﺮاى ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻮﺟﻮدات ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ و ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى ﺳـﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴـﺎن و ﻣﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪﻣﻌﻤﻮﻻً. ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎى ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻲﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻋﻤﺪهاى ﺑﻴﻦ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ دو دﺳﺘﻪ از ﻏﺬاﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺑﺎزاررﺳﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ وﺟﻮد دارد. ﻳﻜﻲ از ﻫﺪﻓﻬﺎى ”ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻏﺬاى ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ“ ﻣﺴﺎﻋﺪت ﺑﻪ دوﻟﺖﻫﺎ در ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻏﺬاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ رﻳﺴﻚ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و اراﻳﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ در ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲﻫﺎى ﺻـﺤﻴﺢ آﻧﻬـﺎ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲژﻧﺘﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮدن ﻓﻨﺎرى ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ و ﻣﻼﺣﻈـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ از ﻃـﺮف ﮔـﺮوه ﻫـﺎى ﻣﺨﺘﻠـﻒ در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﻴﺎ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻄﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ﭘـﻴﺶ از آن ﻛـﻪ ﻏـﺬاﻫﺎى ﺣﺎﺻـﻞ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ در ﺳﺒﺪ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮدم ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻫـﺎ و ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت دﻗﻴـﻖ ﺗـﺮى ﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ؛ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻴﭻ ﮔﺎه در ﻣـﻮرد ﻏـﺬاﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ روش ﻫـﺎى ﻛﻬـﻦ و ﺑـﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺻﻼح ﺷﺪه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ اﻋﻤﺎل ﻧﺸﺪه اﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮ اﻳﻦ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺸﺮ ﺑﺮاى اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎﻓﻲ و اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ، از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻏﺬاﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ. اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ اﺻﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران وى ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎى ﻧﻈﺎرﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ وزارت ﻛﺸﺎورزى و وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻫﺮ ﻛﺸﻮرى ﻗﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴﺮد. ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﻮرد ﻏﺬاﻫﺎى ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ اﻋﻤـﺎل ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻔﺼﻞ و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮده و ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺎل ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﻲ اﻧﺠﺎﻣﺪ. اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸـﺘﻤﻞ ﺑـﺮ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ: آزﻣﺎﻳﺸﺎت "اﻳﻦ ﻫﻤﺎﻧﻲ" ﻳﺎ اﺛﺒﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدن ﻫﻤﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﻤﻜﻦ ﻳـﻚ ﮔﻴـﺎه (ﻳـﺎ ﺣﻴـﻮان) ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ ﺷﺪه (ﺑﻪ ﺟﺰ ﺟﻨﺒﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ) ﺑﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻨﺘﻲ آن ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎى ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻋﺪم ﺳﻤﻴﺖ، ﻋﺪم ﺳـﺮﻃﺎن زاﻳـﻲ و ﻋـﺪم ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖ زاﻳﻲ. آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻛﻴﻔﻴﺖ آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﻣﺰرﻋﻪ اى و آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﭘﺎﻳﺪارى آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﺑﺴﻴﺎرى آزﻣﺎﻳﺸﺎت دﻳﮕﺮ ﻛـﻪ در ﻣـﻮرد ﻣﺤﺼـﻮﻻت و ﻏـﺬاﻫﺎى روزﻣﺮه ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﻃﺎرم ﻣﻮﻻﻳﻲ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﺴﻠﻤﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶ از ۱۰ ﺳﺎل ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﻴﺪه اﺳﺖ. ﺑـﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻲ رﺗﺒﻪ وﻗﺖ وزارت ﺑﻬﺪاﺷـﺖ، درﻣـﺎن و آﻣـﻮزش ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺑـﺮ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮده و وزﻳﺮ وﻗﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺖ از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎ اﻋـﻼم ﻣـﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ ﻛﻪ "ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﺪارد" ۱)و.(۲ وزﻳﺮ ﻛﺸﺎورزى وﻗﺖ ﻧﻴﺰ اﺑﺮاز اﻃﻤﻴﻨـﺎن داده اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻼﺣﻈﺎت در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه .(۳) وى ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻧﺒﻮه اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺮﻧﺞ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶ از ۸ ﻣﺎه ﺑـﻪ ﺻـﻮرت دﻗﻴـﻖ ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﮔﺮوﻫﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺳﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ (ﻏﻴﺮ دوﻟﺘﻲ) ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻛﺸﻮر ﻳﻌﻨـﻲ اﻧﺠﻤـﻦ اﻳﻤﻨﻲ زﻳﺴﺘﻲ، اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى و اﻧﺠﻤﻦ ژﻧﺘﻴﻚ ﻛﺸﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣﻨﺘﺸـﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ .(۴) اﻳﻦ ﻛﺎرﮔﺮوه ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫـﺎﻳﻲ از رﺷـﺘﻪ ﻫـﺎى ﭘﺰﺷـﻜﻲ، ژﻧﺘﻴـﻚ، اﺻـﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت، ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ژﻧﺘﻴﻚ، زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮﻟﻜـﻮﻟﻲ و... ﺑﻮدﻧـﺪ. در ﻗﺴـﻤﺘﻲ از ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻛﺎر ﮔﺮوه آﻣﺪه اﺳـﺖ: "ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ۸۲۷ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻋﻤﺪه اى ﺑﺎ ﺑـﺮﻧﺞ ﻃـﺎرم ﻣـﻮﻻﻳﻲ دارد و ﺷﻮاﻫﺪى ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺛﺒﺎت ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاى رﻫﺎﺳـﺎزى آن ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻧﻴﺎﻣـﺪه اﺳـﺖ". ﮔﻔﺘﻨﻲ اﺳﺖ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزى و ﻏﺬاﻫﺎى ﻣﻮﺟـﻮد در ﻳـﺮان در ﻃـﻮل ﺗـﺎرﻳﺦ ﻣـﻮرد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﺮﺳﻲ ﻫﺎى اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﺨﺸﻲ ﻗﺮا ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ.

ﻫﺪف از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﭼﻴﺴﺖ و ﭼﺮا ﻏﺬاﻫﺎى ﺣـﺎوى ﻣـﻮاد ﻧﺎﺷـﻰ از ﻣﻬﻨﺪﺳﻰژﻧﺘﻴﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ؟

ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ: اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺑﻪ ﺑـﺎزار ﻣﺼـﺮف ﻋﺮﺿـﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ داراى ﺑﺮﺗﺮى ﻫﺎى ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮاى ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻏﺬاﻫﺎ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ. اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاى ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﻓﻮاﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ (از ﻧﻈﺮ ﻓﺴـﺎدﻧﺎﭘﺬﻳﺮى ﻳـﺎ ارزش ﻏـﺬاﻳﻲ) ﻳـﺎ ﻫـﺮ دو ﻣﻨﻈﻮر ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد. در اﺑﺘﺪا اﺑﺪاع ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﺬرﻫﺎى ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻓﺮاوردهﻫﺎى آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزى ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺮ روى اﺑـﺪاﻋﺎﺗﻲ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ ﺷـﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﺎورزان (و در ﻣﺠﻤﻮع ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ) آن را ﭘﺬﻳﺮا ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻫﺪف اوﻟﻴﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد. ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻮﺟـﻮد در ﺑـﺎزار ﻣﺼﺮف ﻧﻮﻋﺎً ﮔﻴﺎﻫﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎى ﮔﻴـﺎﻫﻲ (آﻓـﺎت ﺣﺸـﺮهاى و وﻳﺮوسﻫﺎ) و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻓﺎت ﺣﺸـﺮه اى ﺑـﺎ اﻧﺘﻘـﺎلژن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺎده ﺳﻤﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮى ﺑﺎﺳﻴﻠﻮسﺗﻮرﻳﻨﺠﻴﻨﺴﻴﺲ (ﺑﻲﺗﻲ) ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن زراﻋﻲ ﺑﺪﺳﺖ ﻣـﻲآﻳـﺪ. اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺸﺮهﻛﺶ در ﻛﺸﺎورزى ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗـﺮار ﻣـﻲ ﮔﻴـﺮد از ﻧﻈﺮ ﻣﺼﺮف اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ. ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ وﻳﺮوس از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﻚ ژن از ﻧﻮﻋﻲ وﻳـﺮوس ﺑﻴﻤـﺎرﻳﺰاى ﮔﻴـﺎﻫﻲ اﻳﺠـﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد. ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ وﻳﺮوس ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑـﻪ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬـﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از اﻳـﻦ وﻳـﺮوس ﺷـﺪه و ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻲﺷﻮد. اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﻋﻠﻒﻛﺶﻫﺎ از ﻃﺮﻳـﻖ اﻧﺘﻘـﺎل ﻳـﻚ ژن از ﻳﻚ ﺑﺎﻛﺘﺮى ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻠـﻒﻛـﺶﻫـﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد. در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻒ ﻫﺮز داراى ﺗﺮاﻛﻢ زﻳﺎدى اﺳﺖ ﻛﺸﺖ و ﻛﺎر ﭼﻨـﻴﻦ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻪ ﻋﻠـﻒﻛـﺶ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻘﺪار ﻣﺼﺮف ﻋﻠﻒﻛﺶﻫﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﭘﺎﺳﺦ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ: اﺻﻮﻻ ﻫﺪف ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑﻬـﺮه ورى، ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﺳـﻤﻮم، ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻏﺬاﻫﺎى ﻋﺎرى از ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺳﻤﻮم، و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻏﺬاﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ارزش ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﺸﻮر ﺑﺮاى ﻛﻨﺘـﺮل آﻓﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺮم ﺳﺎﻗﻪ ﺧﻮار و در زراﻋﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﻣﺼﺮف ﻣـﻲ ﺷـﻮد. اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﭼـﻮن در درون ﺳـﺎﻗﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻤﻮم ﻗﻮى ﺗﺮ و ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻳﺎ واردات اﻳﻦ ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎك، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺳﻤﭙﺎﺷﻲ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﻓﺖ ﻋﻮارض دﻳﮕﺮى ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻮﺿﻴﺢ داده ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در داﻧﻪ ﺗﺠﻤـﻊ ﭘﻴـﺪا ﻛـﺮده و ﺑـﻪ ﻣﺼـﺮف ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻲ رﺳﺪ و ﻋﻮارض ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اى را ﺑﺮﺟـﺎى ﻣـﻲ ﮔـﺬارد. اﻳﻦ ﺳﻤﻮم در اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻲ روﻳﻪ و ﻧﺎ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎى ﺣﺎد در ﻛﺸﺎورزان و ﺑﻪ وﻳـﮋه ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﺮدﺳﺎل اﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ آﻣﺎر ﻣﺮاﺟﻌﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎ در ﻓﺼﻞ زراﻋﺖ ﺑﺮﻧﺞ ﺣﻜﺎﻳـﺖ از ﺟﺪى ﺑﻮدن اﻳﻦ ﻣﻌﻀﻞ دارد. ﺳﻤﻮم دﻓﻊ آﻓﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺸﺘﺎر ﻣﻮﺟﻮدات دوﺳﺖ در ﻣﺰرﻋـﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﻣﻮﺟﻮداﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻨﻜﺒﻮت ﻫﺎ، ﻛﻔﺸﺪوزك ﻫﺎ، ﺑﺎل ﺗﻮرى ﻫﺎ، ﻗﻮرﺑﺎﻏﻪ ﻫﺎ، ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻏﻴﺮه ﻛـﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺟﺰﺋﻲ از ﻃﺒﻴﻌﺖ و از دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ در اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ از ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲ روﻧـﺪ. ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ از ﻣﺰرﻋﻪ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و آب ﻫﺎى زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ راه ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﻣﻮﺟﺐ ﻣـﺮگ و ﻣﻴـﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺎﻧﻮران آﺑﺰى ﺷﺪه و ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن را ﻧﻴﺰ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑـﺮ اﻳـﻦ ﺑـﺎ وﺟـﻮد ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺷـﺎﻫﺪ اﻳﺠـﺎد ﺧﺴـﺎرت آﻓـﺎت در ﻣـﺰارع ﺑـﺮﻧﺞ ﻫﺴـﺘﻴﻢ ﭼـﻮن ﺳﻤﭙﺎﺷﻲ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ ﺻﺪ در ﺻﺪ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ آﻓﺖ ﺷﻮد. ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ دﻟﻴـﻞ وﻗﺘـﻲ ﺑﺮﻧﺞ ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻓﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻣﻲ ﺗﻮان اﻳﻦ زراﻋﺖ را ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻤﻮم ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﺪ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺮﻧﺞ، ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ و ﻣﺤﺼﻮﻟﻲ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻟﺒﺘﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎرى ﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ از اﻫﺪاف اﻳﺠﺎد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺜﺎل ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮﻧﺞ ﻃﻼﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎوى وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ آ ﺑﻮده و در ﺻﻮرت ﻣﺼـﺮف آن ﻧﻴﺎزى ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻜﻤﻞ ﻫﺎى داروﻳﻲ وﺟﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ و ﺑﻴﻤـﺎرى ﻫـﺎى ﻧﺎﺷـﻲ از ﻛﻤﺒـﻮد وﻳﺘﺎﻣﻴﻦ آ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ از ﺑﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ. ﺑﺮﻧﺞ ﻏﻴﺮﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ داراى وﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ آ ﻧﻴﺴـﺖ. اﻳﺠﺎد ﺗﺤﻤﻞ ﺑﻪ ﺧﺸﻜﻲ و ﺷﻮرى در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑـﺮاى ﺣﻔـﻆ ﺟﻨﮕـﻞ ﻫـﺎ و ﻣﺮاﺗـﻊ و ﺻـﺮﻓﻪ ﺟـﻮﻳﻲ در ﻣﺼﺮف اب از دﻳﮕﺮ اﻫﺪاف ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﺳﺖ. در ﻣﻮرد ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺗﺮاﻳﺨﺘﻪ ﻧﻴﺰ اﻫﺪاف ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎ وﺟﻮد آن ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺻـﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻫﻜﺘﺎر از اراﺿﻲ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺸﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﺣﻴﻮان ﺗﺮارﻳﺨﺘﻪ اى در ﺳﺒﺪ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮدم ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﻧﮕﺎرﻧﺪه اﻳﻦ اﻃﻤﻴﻨﺎن را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﻇﺮف ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل آﻳﻨﺪه اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻮﺷﺖ (ﮔـﺎو) ﺗﺮارﻳﺨﺘـﻪ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه وﻣﺼﺮف ﻣﺮدم ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﻴﺪ. ﺳﺎل ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﮔﺎو ﻫﺎى ﺷﻴﺮى ﻛﻪ ﭘﺴﺘﺎن آن ﻫـﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرى ورم ﭘﺴﺘﺎن (mastitis) ﻣﺒﺘﻼ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ و در ﭼﺮﺧﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒـﻮه ﻗﺮار دارﻧﺪ. ﺑﺎ ورود اﻳﻦ ﻧﻮع ﮔﺎوﻫﺎ ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﮔﺎو ﻫﺎى ﺷﻴﺮى ﺑﻪ ﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﻧﻴﺎزى ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎر ﮔﺎو ﻫﺎى ﺑﻴﻤﺎر و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻴﺮ ﺳﺎﻟﻢ ﺗـﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻴﺮ ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ و ﺣﻴﻮان ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﺸﻘﺎت ﻛﻤﺘﺮى ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.